بررسی ساختاری طاقدیس طارم و نقش آم در کانسارزایی منطقه (شمال شرق زنجان)

کوه های طارم بخشی از مجموعه ماگمایی سنوزوئیک البرزاست که شامل محدوده ای به وسعت 5235 کیلومتر مربع و بین عرض های جغرافیایی 0 ? 36 تا 10 ? 37 شمالی و طول های20 ? 48 تا 50 ?49 شرقی قرار دارد. این بررسی، بر دو محور مطالعاتی اصلی دورسنجی و پیمایش های صحرایی استوار است. مطالعات دور سنجی با بهره گیری از تصاویر etm+ و dem صورت گرفت. شکستگی های محدوده در چهار روند خاص دارای تمرکز می باشند که عبارتند از: شرقی- غربی، شمال-شرق- جنوب غرب، شمال جنوبی و شمال غرب- جنوب شرق. آبراهه های محدوده مورد بررسی بر این سیستم هایشکستگی منطبق می باشند. بررسی های ساختاری برای محدوده مورد بررسی بر اساس پیمایش های صحرایی، نشان داد که حوضهکششی ائوسن البرز، با فوران های زیر دریایی و گاهأ در محیط خشکی، در اواخر ائوسن طی تنشی با روند e30n، چین خورده است. این تنش سبب تشکیل گسل های با روند شمال غرب- جنوب شرق از نوع تراستی با شیب به سمت شمال، در تمامی مناطق کوه-های طارم شده است.در ادامه، طی ماگماتیسم الیگوسن البرز، تزریق توده های نفوذی در دو روند اصلی موازی با هم، یکی در محور طاقدیس طارم و دیگری در امتداد تراستهای احتمالأ با عمق زیاد در دامنه جنوب غربی کوه های طارم، رخ داده است.بر اثر تداوم تنشدر زمان میوسن، طاقدیس شکل گرفته با تصادم به البرز و عدم جابجایی بیشتر به سمت شمال تحت تاثیر فعالیت گسلهای برشی شمالی جنوبی و شمال غرب- جنوب شرق قرار گرفته است و سبب شده سطح محوری طاقدیس طارم با روند شمال غرب- جنوب شرق دچار خمیدگی شود، چین های با مقیاس کوچکتر در دامنه جنوبی کوههای طارم با امتداد سطح محوری شرقی- غربی و شکستگی های کششی شرقی- غربی با شیب تقریبا قائم که تمامی لیتولوژی های پیشین را تحت تأثیر قرار داده، تشکیل شده اند. در همین زمان، حرکت به سمت شمال بلوک آذربایجان، در سمت غرب محدوده و در امتداد گسل سهرین، سبب فشرده شدن بیشتر دامنه های شمال غربی کوه های طارم به البرز شده است. گسل های با روند شمالی- جنوبی هم راستا با گسل آستارا- طالش می باشند، این گسل ها با فعالیت راستبر سهم بسیاری در تغییرات لیتوسفری کوههای طارم داشته اند، فعالیت این گسل های برشی راستبر سبب چرخش پادساعتگرد بلوکهای بین آنها شده است. گسلهای تراستی با روند شمال غرب- جنوب شرق و شیب به سمت شمال فعالیتی شبیه گسل آب برداشته اند که احتمالأ بر اثر فعالیت مجدد گسل های تراستی قدیمی تر از ائوسن مربوط به تراست های جنوبی ساختار رزگون البرز ایجاد شده اند. گسل های با روند شمال شرق- جنوب غرب مشابه با گسل لاهیجان عمل نموده اند. بررسی های صورت گرفته در زمینه کنترل ساختاری بر کانه زایی، بیانگر این واقعیت است که تشکیل کانسارهای این منطقه در ارتباط تنگاتنگ با فرایندهای تکتونیکی می باشد. جایگیری عناصر معدنی، در سه امتداد گسله صورت گرفته است که عبارتند از: شمالی- جنوبی، شمال شرق- جنوب غرب و شرقی- غربی. کانسارهای با امتداد شمالی- جنوبی و شمال شرق- جنوب غرب در زون های برشی ناشی از فعالیت گسلهای برشی راستالغز تشکیل شده اند که جوانتر از توده های آذرین الیگوسن هستند اما کانسارهای با روند شرقی- غربی در سیستم های گسله تراست، بک تراستی دامنه جنوبی و شکستگیهایی کششی موازی با آنها تشکیل شده اند که در ادامه طی چرخش پادساعتگرد محدوده، امتدادی شرقی- غربی یافته اند.